Ang Bakasyunistang Weirdo sa Tigbauan, Iloilo

“THE SEA” by Natividad Marquez

Why does the sea laugh, Mother

As it glints beneath the sun?

It is thinking of the joys, my child,

That it wishes everyone.

Why does the sea sob so, Mother

As it breaks on the rocky shore?

It recalls the sorrows of the world.

And weeps forever more.

Why is the sea so peaceful, Mother,

As if it was fast asleep?

If would give your tired heart, dearest child,

The comforts of the deep.

(courtesy of our treasured vintage book “Literature for Today’s Children”, 1968 by Victoria Abelardo, Herminia Ancheta, and Alegre Abelardo-Ledesma)

A typical view of coastal areas at Tigbauan, Iloilo

This was not a mirage: a paraw sailboat

     Ang nagpapangalisag-balahibo at pinangingilagang weirdong blogger na nagngangalang Joan T. Teves ay halos nakatatlong linggo sa Tigbauan, Iloilo?

 Ahoy there, folks! Sa totoo lang, ang blog post na ito ay hindi kasing-bongga ng “Himig ng mga Tigbaw” (posted on May 2012) at “This Weirdo’s Summer Blog” (posted on April 2013) pero gusto kong mag-blog kaya ako nag-post nitong blog. Kaya nga yung ibang anonymous readers out there na kung feel niyo na nagsasayang lang kayo ng panahon sa pag-browse sa blog site na ito, why don’t you get out of here and just toy with your Facebook, mobile phones, and tablets instead? Get it? Ah, oo nga pala... doon sa probinsya, lalo kong na-realize na ako’y napag-iwanan ng panahon. The people are tech savvy, with their  touchscreen cellphones, smartphones, latest laptops, and Ipad; mga kasangkapang hindi ko alam gamitin at lalong wala rin akong pakialam na pag-aralan man lang ang paggamit nito o interes na bumili kahit second hand na made in China kaya ako’y kaawa-awang nilalang na kibitbalikat na lang sa paglipas ng mga uso.

Ngunit sa kabilang dako, may isang epekto sa akin ang pagiging “napag-iwanan ng panahon” pagdating sa aking itsura at walang payabangan dito, ha! Napansin ko sa maraming mga kasing-edad ko o kahit yung mga mas bata sa akin ng ilang taon ay mature na mature na ang kanilang mukha; siyempre, marami kasi silang nagawa nang pagpapasya sa kanilang buhay at mga pinagkakaabalahan and they accepted a meaningful and graceful aging. Ako naman... Peter Pan syndrome pero hindi naman ito sakit; una kong natutunan ang tungkol sa term na ito sa isang nabasa kong sanaysay na matagal nang lumabas sa Youngblood column ng editorial section ng Inquirer; naiinis ako’t hindi ko tinandaan ang pangalan ng may-akda at ang pamagat ng sanaysay; diyaryo kasi yun sa library ng AIMS! Ang contributor ay nagsi-sentimyento tungkol sa bigat ng adult life tulad ng paghahanap ng trabaho o pagtaguyod ng pamilya at may pagka-nostalgic siya sa kanyang nagdaang kabataan kung saan mas magaan ang buhay, almost carefree and indifferent to life’s worries. My Peter Pan metaphor, hehehe! Hindi ako nag-aalala tungkol sa aking tunay na edad dahil numero lang ito basta wala naman akong ginagawang  masama o pamemerwisyo. Isip-bata rin ako maliban na lang pagdating sa trabaho o sa mga seryosong usapan o gawain. Kakaibang tuwa o feel high ang nadarama ko sa tuwing naiintriga ang mga tao sa paligid kung ilang taon na ba ako at wala talaga yun sa kanilang hinuha at mapagkamalan pa rin akong estudyante sa kolehiyo at minsan, may mga nag-akalang teenager pa ako, nyehehehehe!

***

Hapon ng Abril 24 at ang pre-departure area ng NAIA-3 ay halos di-mahulugang karayom sa dami ng pasahero tapos nagkakahawaan ng amoy at maalinsangan din doon kaya ang baho ko na. Palibhasa kasi ay peak season para sa mga biyahe tapos delayed ang Iloilo flight ng Cebu Pacific (palagi naman tuwing tag-init, eh!). Nahilo ako sa biyahe, isang motion discomfort pero hindi naman ako nagsuka sa eroplano kaya hindi rin nagamit ang paper bag sa airplane seat. Hindi talaga maayos ang pakiramdam ko noon hanggang sa pagdating sa aming destinasyon. Siyanga pala, higit na maalinsangan pa sa Tigbauan kaysa Villamor Air Base kung saan tuluy-tuloy ang ihip ng hangin ng easterlies kahit maalikabok minsan. Mula gabi ng Abril 24 hanggang hapon ng Mayo 13 ang bakasyon naming ito. Laid back and relaxed because that was a provincial vacation was supposed to be.

***

Magazines published by the Manila Bulletin Publishing Corporation

 Nang nagtungo kami sa SM City Iloilo, sadya talaga akong bumili ng mga magasing “Liwayway”, “Bisaya”, at lalo na ang “Hiligaynon”. Wala lang available na “Bannawag” kasi ito’y sa mga Ilokano pero bakit meron din “Bisaya” samantalang hindi naman Cebuano ang dayalekto ng mga Ilonggo? At saka, tungkol sa “Bisaya” magazine, hmmm, dito o sa ilang bahagi ng pop culture, pag sinabing Bisaya ay parang nagri-refer lamang sa mga Cebuano-speaking Filipinos; paano naman ang mga Ilonggo, Waray-Waray, at iba pang Visayan regional residents? Anyways, ang “suba” (ilog) at “maisog” (matapang/magiting) ay ilan lamang sa mga generic words shared by all Bisayans.

           Mabuti na lamang at nagkapareho sa isang lathalain ang mga isyu na iyun ng “Liwayway” at “Hiligaynon”, ang Agrikultura ni Mr. Zac Sarian. Ang feature story ay tungkol sa Villar Sipag Foundation sa Las Piñas at ang malaking tulong na mga livelihood programs na hatid nito para sa ikabubuti ng pamayanan. Malamang na nauna ang Tagalog nito sa Liwayway tapos isinalin naman sa Hiligaynon at ang pitak na ito ay mistula ang aking Rosetta Stone upang kahit papaano’y ma-decipher ang nabanggit na dayalektong nakalimbag sa magasin. Kaya lamang sa pagkakabatid ko ay dalawa ang pangunahing dayalekto ng mga taga-Western Visayas bagamat may ilang pagkakaiba sa mga salita at kataga subalit ang pagbigkas at lambing sa tunog kapag pinakinggan ay magkapareho lamang. Ang Hiligaynon daw ay salita ng majority ng mga taga-Aklan, Capiz, maraming bayan ng Iloilo lalo na sa Iloilo City, Guimaras, at Negros Occidental samantalang ang Kiniray-a o Karay-a ang binibigkas ng mga taga-Antique and mostly in the southern areas of Iloilo tulad na lang dito sa Tigbauan. Halimbawa ng pagkakaiba ng Hiligaynon at Karay-a ay tungkol sa aso- “iro” sa Hiligaynon tulad sa Cebuano at Waray samantalang “ayam” naman sa Karay-a. Niyog ang taguri sa puno ng buhay sa salitang Tagalog at gayundin sa Karay-a samantalang  “lubi” ang tawag dito sa Hiligaynon. Pagdating sa pagtatanong ng halaga o presyo ng bilihin, nabasa ko ang “pila ni?” na Hiligaynon samantalang sa mga palengke naman ng Tigbauan at Oton ay “pira?”. Sa dalawang dayalektong ito ng mga Ilonggo, naulinigan ko rin na hindi malinaw ang diptonggong “-iw” sapagkat kung sasabihin nilang sisiw ay “sisyo” ang maririnig mo at kung paksiw naman ay “paksyo”.

Magkagayunman, sa pagsi-self study (huwag lang maging mala-rote learning, hehehe!) kong ito kung paano magsalita ng Hiligaynon o Karay-a at pagtatanung-tanong din sa tatay ko, sana mas maraming salita na akong maunawaan. Yung ilang dialog nga sa aking “Dalawang Babaeng Umiibig” lalo na sa Ilonggo characters ay Karay-a. Teka, nang nagsimba kami sa Tigbauan at ang Misa ay sa bernakular, pinakinggan ko na lang. Kahit paano, naunawaan ko ang ilang salita lalo na yung may hawig sa Tagalog. Binasa ko nang buo itong isang kabanata mula sa isang nobela sa magasing Hiligaynon kahit na teeny-weeny lamang ang bilang ng mga salitang naiintindihan ko pero parang magic na na-gets ko kung tungkol saan ang seleksyon na iyon. Tapos, ibang klaseng trip ito- sinubukan ko ngang basahin orally ang ilang pangungusap na Hiligaynon na hindi pang-Ilonggo. Parang nagtunog-Cebuano! And then, sinubukan ko rin ang oral reading nito na mayroong punto ng mga taal na Bulakenyo o ilang taga-Rizal dahil ang pananagalog ng mga tagaroon ay mayroong pleasant “lilt” or cadence/rhythm sa kanilang rising and falling intonation kung pakikinggan... aba, hehehe, pwede!

Subukan ko ngang i-express sa Karay-a (with some occasional Hiligaynon perhaps) ang ilang bahagi ng blog na ito:

Luyag ini weirdo nga blogger nga matuto nga maghambal sang Karay-a agod malikawan an “dialect barrier”. Kon man-an ko nga kon paano mag-Karay-a bisan indi man ako fluent doon, indi nga ako engot kada bakasyon namon didto sa Tigbauan ukon maadto sa iba pa nga banwa sang Iloilo. An akon ginmudluan nga hambal  amo Tagalog naga dapat man ako nga mag-intindi sang iba pa nga “regional dialects” tulad sang Karay-a.

(Gusto ng weirdong blogger na ito na matutong magsalita ng Karay-a upang maiwasan ang “dialect barrier”. Kapag alam ko na kung paano mag-Karay-a kahit hindi naman ako fluent dito, hindi na ako engot sa tuwing bakasyon namin doon sa Tigbauan o kung makarating man sa iba pang bayan ng Iloilo. Ang aking kinamulatang wika ay Tagalog ngunit dapat din ako umintindi ng iba pang regional dialects tulad ng Karay-a.)

Kung mayroon mang pagwawasto sa mga nabanggit na pangungusap na Karay-a, mangyaring ipabatid sa akin at magkomento pagkatapos ng essay na ito. Kaya lang, tulad ng dapat kong asahan, para naman kasing ang mga anonymous readers na nag-usyoso sa blog na ito ay may pakialam naman sa akin o magparamdam naman ng kahit katiting na concern nila!

***

Pink orchids and fragrant rosal blossoms

Magtatapos na pala ang Mayo, ang maalinsangang panahon, at ang mahabang bakasyon kaya panay ang huling hirit sa tag-init ng maraming “just can’t get enough” kaya nilulubos ang mga araw na ito bago sila magka-hangover sa sarap ng bakasyon.

On the other hand, basta Mayo, Flores de Mayo bago ang culminating activity nito na Santacruzan. Higit na aktibo itong ginugunita at ipinagpapatuloy sa mga bayan sa probinsiya tulad sa Tigbauan kung saan sa bawat barangay ay may nakatalagang kapilya na gabi-gabing may isinasagawang padasal at iba pang tradisyon. Pagkatapos, susundan yun ng isang “feeding program” at hindi na kailangang magtaka kung biglang lumolobo ang bilang ng mga “participants” na karamihan ay mga bata. “Itanong Mo sa mga Bata”, ayon sa isang awit ng tanyag na OPM band na Asin... Ikaw ba’y nalulungkot?/ Ikaw ba’y nag-iisa?/ Walang kaibigan/ Walang kasama... o, sige, patamaan niyo pa ako ng mga linyang ito, hehehe!

Subalit sa Flores de Mayo, maipamamalas ang magagandang katangiang Pinoy na pagkakaibigan, pagtutulungan sa pamayanan at outreach sa mga nangangailangan at pati doon sa mga taong hindi halos pinapansin tulad ng mga bulaklak ng mga ligaw na damo (hindi yung mga marijuana,ha!) na kinahihiyang dalhin sa mga kapilya. Harinawa, sa bawat lumalahok dito ay lubus-lubos nilang nauunawaan ang tunay na diwa ng tradisyon at ipagpatuloy ito wholeheartedly bilang isang meaningful na gawain at hindi basta-basta na lang na aktibidad na ginagawa taun-taon. Hoy, baka maging lip service na lang yan, ha? Tulad tuloy sa ilang mga sagala at eskort sa Santacruzan na hindi naman nila alam kung para saan ba tradisyong iyon at hindi rin nila kilala ang karakter na ginagampanan nila maliban raw sa isa itong beauty pageant para sa kanila. Eh, kung hindi bukal sa kalooban ang pagpapatuloy ng Flores de Mayo, para na rin pawang lantang bulaklak na  lamang ang iniaalay sa kapilya! Ang pagbibigay-pugay sa Mahal na Ina ng Panginoong Hesu-Kristo ay kailangang namumukadkad tulad ng mga bulaklak tuwing buwan ng Mayo. 

Dante Gabriel Rosetti's Ecce Ancilla Domini (Behold the Handmaid of the Lord) -courtesy of Wikipedia

***

GALLERY OF “WHEN WORDS ARE NOT ENOUGH TO EXPRESS”

  

Great news headlines while we were on vacation- the canonization of Blessed Pope John XXIII and Blessed Pope John Paul II and the state visit to the country by US President Barrack Obama; man, the price of these two popular broadsheets was soaring high at 27 pesos each at a news stand in the Tigbauan Public Market!

Indian mangoes, Carabao variety mangoes, and the Big Momma mango tree by the riverside

A platter of delectable shellfish locally called lampirong and the source of kapis shells 

A typical view of a barrio road not just in Iloilo but in almost all provinces in the country- with smokescreen of dust during the hot dry months and mud and flood during the rainy season

Sa blog post na “This Weirdo’s Blog” (April 2013), kabilang sa mga nai-post na litrato doon ay yung dump site sa gilid ng ilog ng Tigbauan ngunit nawala na yun nang pina-repair ang dike kaya lang may ibang mga tao pa rin na gusto yatang tularan ang ilang taga-Metro Manila kung paano tratuhin ang mga estero at ilog, tsktsktsk!

Mama’s Boy: Mommy cat breastfeeding a slightly bigger and lazy tomcat

Silhouette of bougainvilleas against the remaining fluffy sunlit clouds during dusk and the serene view celebrated the blaze of glory- kay bilis lumipas ng bakasyon at malapit nang magbalik-trabaho... hanggang sa muling bakasyon. :)